Lezing 11 december 2023

Op maandag 11 december 2023 heeft onze voorzitter Jan Smits een lezing verzorgd over: De opstand van de zuidelijke provincies in 1830, de afscheiding van België en de gevolgen voor Nederland. Ook werd stilgestaan bij de invloed van een persoon uit Lith die voorkomt in deze kwestie.
In deze lezing vertelde Jan aan de hand van een prachtige PowerPoint presentatie over de oorzaken, de aanleiding, de uitvoering en de gevolgen van de opstand en afscheiding van onze zuiderburen. Jan begon zijn verhaal bij de Franse revolutie en vertelde over de koningshuizen, het geloof en de vele andere oorzaken van de afsplitsing van België.
Welke Lithse persoon indirect invloed had op deze geschiedenis hield Jan nog even geheim tot de lezing. Daarna vertelde Jan over de weder opstand van België na de eerste en tweede wereldoorlog.

Lezing 30 oktober 2023

Op maandag 30 oktober 2023 heeft erfgoeddeskundige Jos Cuijpers een lezing verzorgd over: ‘LITH IN DE MIDDELEEUWEN’.
De middeleeuwen, dat lijkt heel lang geleden. We leven nu modern en met die oude eeuwen lijken we niets meer te maken te hebben. Maar is dat wel zo? Zijn er niet heel veel dingen waar we dagelijks aan voorbij lopen, die stammen uit de middeleeuwen?
Jos Cuijpers voerde de aanwezigen terug naar Lith en Lithoijen in de middeleeuwen, naar een tijd toen deze dorpen ontstonden, toen:
– ‘Ridders’ en ‘Kapittels’ de dienst uitmaakten:
– een groot deel van de omgeving nog woest en moerassig was;
– oorlog, verwoesting en plundering veel voorkwamen.
Maar ook een tijd toen:
– de dijken aangelegd werden,
– de bevolkingsaantallen verdubbelden en nog eens verdubbelden,
– Lith bijna tot stad werd verheven, maar toen toch weer niet;
– een tijd van rijkdom voor de een en bittere armoede voor de ander;
– bijna iedereen nog boer was en zelfs de pastoor zijn eigen groente verbouwde en er een visvijver op na hield;
– de huur nog betaald werd met vette kapoenen.
Kortom, een tijd die sterk verschilde met de tegenwoordige tijd, maar die ook gezorgd heeft dat ons huidige landschap en onze huidige dorpen eruit zien, zoals ze nu zijn. Een tijd die heel veel interessants heeft nagelaten.
De lezing bestond uit twee delen: het eerste deel ging over de dorpen Lith en Lithoijen (het herenhuis, de kerken etc.). Het tweede deel ging over de bevolking, wat aten ze, wat voor kleding droegen ze enz.

Aansluitend aan de extra ledenvergadering op maandag 25 september 2023 heeft Noud Bongers, namens de Stichting Wandelpaden Lith e.o., een lezing verzorgd over:

De dorpspaden van Lith e.o.
en de nieuwe wandelgids “Drie wandelingen door het padendorp Lith”.

Aan de hand van de spiksplinternieuwe wandelgids (84 pagina’s) vertelde Noud over het ontstaan van de paden en waarom in het nieuwe deel van Lith ook soortgelijke paden zijn aangelegd.
Daarna nam Noud u aan de hand van de nieuwe wandelgids virtueel mee over de Lithse paden en hun omgeving. Dit gebeurde op het scherm in MFA De Snoeck omdat de QR-codes, die op verschillende plaatsen in de bestrating van Lith liggen, ook zijn afgedrukt in de gids.
Noud liet zien dat u, na het scannen van de codes, via de telefoon kunt kijken en luisteren naar films, muziek en verhalen van Lithenaren. Deskundigen vertellen over de bewoners, de Maas, de Beerse overlaat en de relatie met de Zuiderwaterlinie.
Voor ieder lid van de Heemkundekring lag er, voorafgaand aan deze lezing, een gratis exemplaar van de nieuwe wandelgids klaar. Voor niet-leden was de gids deze avond voor 2 euro verkrijgbaar in het Toeristisch Informatiecentrum in MFA De Snoeck.

Lezing 22 mei 2023

Voorafgaand aan de lezing werd het overlijden op 22 mei 2023 van erelid Theo Schulz herdacht met een ogenblik stilte.

Op maandag 22 mei 2023 hebben Leo de Blank, Leo Bongers en René Geurts (Lithse Revu) en Noud Bongers (Heemkundekring Maasdorpen Lith) een lezing verzorgd over:

De film ‘Dorp aan de Rivier’ uit 1957 en de parodie op deze film ‘Dorp aan de rivier 2’ van de Lithse Revu uit 1995.

Noud Bongers nam voor de pauze het deel over de originele film voor zijn rekening.
In de originele film heeft dokter Tjerk van Taeke een wat eigenzinnige manier van werken, die door de gewone bewoners van Lith, het dorp aan de rivier, wordt gewaardeerd. Maar niet door de ‘maatschappelijk hoger geplaatsten’. De verhoudingen binnen de kleine samenleving komen na de zelfmoord van een molenaarsknecht op scherp te staan.
Dit speelfilmdebuut en nationale klassieker van een van Nederlands belangrijkste naoorlogse filmmakers, Fons Rademakers, werd genomineerd voor de Oscar voor beste buitenlandse film.
De bewerking van de roman van Antoon Coolen toont fraai camerawerk van Eduard van der Enden. De film uit 1957 is opgenomen in en rond het dorp Lith alsmede in een Amsterdamse studio.
Noud vertelde ook over de impact die het opnemen van deze film in die jaren had op het dorp Lith en over de Lithse inwoners die als figurant te zien zijn in deze als eerste Nederlandse Oscar genomineerde film.

Na de pauze vertelden Leo de Blank, Leo Bongers en René Geurts over de prachtige parodie op de film ‘Dorp aan de rivier deel 2’. Hoe het idee werd geboren om de film te maken en wat voor problemen ze tegenkwamen.
In de originele film wordt een bekende Lithse dorpsfiguur ‘Pale Pie’ vermoord met een bijl. De moord werd nooit opgelost totdat in 1995 de Lithse Revu het in een film opnieuw aan de orde stelt. Voor de poging, om de moord toch op te lossen, wordt een agent uit Friesland aangetrokken. Deze weet de moordenaar na veel speurwerk op een verrassende manier alsnog te pakken.
Behalve de knipoog naar de originele film geeft deze tweede film prachtige beelden van Lith en omgeving maar toont ook, net als in de eerste film, ontelbare Lithenaren die als figurant in de film meedoen.

Op maandag 27 maart 2023 hebben Manoeska Berkers, Ylanite Koppens en Annette Raemaekers een lezing verzorgd over:
Recreatie & toerisme in het gebied van de Maasdorpen Lith en over het onlangs geopende Toeristische Informatiecentrum Lith (TIL).
Manoeska Berkers is beleidsregisseur Recreatie & Toerisme van de gemeente Oss, Ylanite Koppens is redactrice van de website ‘TrefhetinOss’ en Annette Raemaekers is voorzitter van het Toeristisch Informatiecentrum Lith (TIL).
Zij vertelden op deze avond meer over recreatie & toerisme in ons gebied:
Waarom zetten we ons zo in op toerisme?
Welke ontwikkelingen spelen er?
Hoe informeren en inspireren we inwoners en bezoekers om erop uit te gaan in onze regio?Na afloop van de lezing konden de aanwezigen het inmiddels geopende Toeristisch Informatiecentrum Lith (TIL) bezichtigen.

Op maandag 27 februari 2023 heeft Henk Hellegers, oud burgemeester van de gemeente Uden en voorzitter van Brabants Heem een lezing verzorgd over:
75 jaar ‘Brabants Heem’ en de opvang Belgische vluchtelingen Eerste Wereldoorlog

Brabants Heem
Al voor de Tweede Wereldoorlog werden in Brabant door de katholieke intelligentsia, door jongeren, onderwijzers en ambtenaren de eerste Heemkundekringen opgericht. In 1947 werd Brabants Heem opgericht als koepelorganisatie van al de bestaande Heemkundekringen. Na 75 jaar is het aantal aangesloten kringen en historische verenigingen gestegen tot maar liefst 124. In de lezing over 75 jaar Brabants Heem werd op deze geschiedenis ingegaan. Maar ook op veranderingen die Heemkundekringen, dus ook de Lithse, in die jaren ondergaan hebben. Ook werd gesproken over de wijze waarop Brabants Heem de kringen ondersteunt en vertegenwoordigt. 
Vluchtoord Uden.
Na de val van Antwerpen vluchtten in oktober 1914 ruim één miljoen Belgen uit hun belegerde vaderland naar het neutrale Nederland. De overeenkomsten met de huidige vluchtelingenproblematiek in ons land zijn treffend. In de lezing werd ingegaan op de vraag wat het vluchtoord in Uden voor de Udenaren en voor de regio betekende en hoe ermee werd omgegaan. Aanvankelijk werden ze met mededogen ontvangen en kwamen op initiatief van de Kruisheren uitwisselingen tussen Uden en het Vluchtoord tot stand.  Na een jaartje sloeg die houding om. De economische crisis en schaarste aan eerste levensbehoeften waren daarvan mede een oorzaak. Het leidde tot fricties en ruzies tussen de gemeente en het Rijk.