Lezing 28 oktober 2024

Op maandag 28 oktober 2024 heeft Jos Cuijpers ( erfgoeddeskundige) een lezing verzorgd over: ‘De geschiedenis van Lith en Lithoijen‘.
Jos Cuijpers, al tientallen jaren lid van onze Heemkundekring, is onderzoeker en adviseur op het gebied van erfgoed en ruimtelijke ordening. Hij schrijft artikelen over historische zaken, geeft lezingen en adviseert particulieren, gemeenten en instellingen over erfgoed. Hij is auteur van de Erfgoedvisie van de Zuiderwaterlinie (2019). Op 12 oktober 2020 ontving Jos een “Groene Handdruk”. Dit is een aanmoedigingsprijs voor inwoners of organisaties die iets doen voor natuur en landschap in hun eigen leefomgeving. Ook heeft Jos het gemeentelijk Erfgoedplan opgesteld voor de voormalige gemeenten Lith en Sint Oedenrode.
Over de eerste resultaten van dat onderzoek heeft hij al eerder mogen vertellen: in 2020 over de veldnamen, in 2022 samen met stadsarcheoloog Mijke Peeters over Romeins Lith en in 2023 over Lith en Lithoijen in de middeleeuwen. 
Inmiddels heeft Jos zijn proefschrift afgerond en vertelde hij in Lith over de resultaten van het onderzoek. Voor dit alles heeft hij al vele duizenden archiefstukken doorgenomen in binnen- en buitenland, honderden kaarten bestudeerd, vele waarnemingen bij graafwerkzaamheden in het terrein gedaan en honderden boeken en wetenschappelijke artikelen gelezen.
De titel van zijn proefschrift luidt:
‘Omzien naar het historisch Cultuurlandschap  – De retrogressieve benadering toegepast op de historische geografie van de dorpen Lith en Lithoijen (Noord-Brabant)’.
In zijn lezing gingJos kort in op de ontwikkelede onderzoeksmethode, maar vooral op de resultaten van het onderzoek met betrekking tot Lith en Lithoijen. Zo heeft zijn onderzoek bijzondere resultaten opgeleverd over de geschiedenis van de bedijking en van de waterlopen in de polder. Maar ook over grondeigendommen, het grondgebruik, de bevolkingsontwikkeling en de bebouwing in de dorpen. Verder besteedde hij aandacht aan dingen die (nog) niet tot resultaten hebben geleid. Want hoewel dit onderzoek resulteert in een boek van bijna 600 bladzijden dik, is dit nog lang niet het laatste wat er te zeggen valt over de lange en interessante geschiedenis van Lith en Lithoijen.
Heemkundekring Maasdorpen Lith is erg trots dat wij Jos bereid hebben gevonden om deze unieke lezing te geven. Het was echt een geweldige avond, met ca. 84 belangstellenden. Men kon op deze avond intekenen om een exemplaar van dit prachtige boek te kopen.

Lezing / filmavond 30 september 2024

Na het geweldige succes in 2022, heeft Leo de Blank op maandag 30 september 2024 weer een prachtige avond verzorgd waarin films werden vertoond die tussen 1950 en 2000 over Lith en omstreken zijn gemaakt.
Deze presentatie kreeg dezelfde naam als de vorige filmavond:
‘Gelukkig hebben we de films nog!’
Leo was de afgelopen maanden bezig geweest om in zijn eigen en in andere archieven oude films op te sporen. De ene film was in zwart wit, de andere in kleur. En er waren films met en zonder geluid.
Tijdens deze filmavond kwamen onder andere de volgende onderwerpen aan bod:
– Film die Johan Adolfs in 1969 in Lith maakte en een interview met zijn weduwe
– Interview met Bertus van der Velden uit 1986
– De sloop van de Hoeve in 1992
– Drone beelden van de stuw en sluis in 2017.
Het werd, net als in 2022, weer een geweldige avond waar nog lang over nagepraat zal worden. Er waren zeker 104 belangstellenden in de zaal aanwezig.

Lezing 27 mei 2024

Op maandag 27 mei 2024 heeft Henk Hoefnagel uit Oijen een lezing verzorgd over:
‘Wandelen door de geschiedenis van Oijen en Teeffelen’
Henk Hoefnagel is al heel lang een zeer gewaardeerd lid van onze Heemkundekring en heeft in de loop van de tijd al vele functies binnen ons bestuur vervuld. Zijn lezing ging o.a. over de nieuwe wandelgids die tijdens de Open Monumentendagen op 14 september 2024 in Teeffelen wordt gepresenteerd.
Samen met een groep enthousiaste mensen uit onze Heemkundekring en maar ook mensen daarbuiten, is onze Heemkundekring gestart met het maken van deze wandelgids. In deze 4^e wandelgids van onze Heemkundekring zijn weer veel historische verhalen en foto’s opgenomen, nu van Oijen en Teeffelen.
Henk vertelde over de geschiedenis van Oijen en Teeffelen vanaf het jaar 1900. Wat is en was kenmerkend voor deze twee dorpen? Daarbij kwamen aan de orde: de ligging, de kerk, het gemeentebestuur, het onderwijs, WO-I en WO-II, de Beerse overlaat, de ruilverkaveling en de veranderingen in de landbouw en het verenigingsleven.
Daarna vertelde Henk aan de hand van een fortopresentatie wat er allemaal in de beide dorpen te beleven valt tijdens de wandelingen met de nieuwe wandelgids.
René Aarden, pastoor in Lith, en het Servatiuskoor uit Oijen zorgden voor de muzikale begeleiding van deze avond. René Aarden was tot 1 juni 2024 pastoor van de Sint Nicolaas- en de H. Remigius parochie. Hij speelde deze avond orgel en zong samen met het koor enkele passende liederen.

Lezing 22 april 2024

Op maandag 25 maart 2024 heeft Sjaak van Dorst een druk bezochte lezing verzorgd over:
De na-oorlogse landbouwgeschiedenis.
Sjaak van Dorst is geboren en getogen op een boerderij in Haren (gemeente Oss). Sjaak is de 8e uit een gezin van 10 kinderen. Hij overwoog om diergeneeskunde te gaan studeren, maar het werd geneeskunde in Groningen. Na 35 jaar als huisarts bij Ons Medisch Centrum in Oss gewerkt te hebben, is Sjaak na zijn pensionering in 2020 straatdokter geworden. Hij bekommert zich nu om mensen die buiten de boot vallen en dat past heel erg goed bij Sjaak. Hij stond en staat mede door zijn Brabants dialect kort bij de mensen.
Zijn hobby werd, mede door zijn agrarische afkomst, het sparen van agrarische gebruiksvoorwerpen en het vertellen over de ontwikkeling van de landbouw.
De lezing van Sjaak ging over hoe het agrarisch leven sinds de Tweede Wereldoorlog is veranderd en hij nam daarbij als voorbeeld de verhalen over zijn familie en zijn jeugd.
Sjaak liet zien hoe het gezin waarin hij opgroeide, functioneerde binnen het boerenbedrijf waar iedereen zijn taak had. Sjaak toonde ook aan hoe het dorp Haren veranderde. Wat de invloed was van de rooms-katholieke kerk en de tradities en rituelen. Boeiend was ook het ontstaan van de mechanisatie en het verdwijnen van het trekpaard in de landbouw. 
Interessant was wat hij kon vertellen over de ontwikkeling van het boerenvak:
– Van melken met de hand tot de robot;
– Van maaien van het koren met de hand tot de maaidorser.

‘n Hooiblazer bij Baggermans naast het kasteel van Oijen.

Lezing 26 februari 2024

Op maandag 26 februari 2024 heeft Bas Bevaart uit Rosmalen een lezing verzorgd over: Vestingstad ’s-Hertogenbosch en Lith samen in stelling
Bas Bevaart was als revalidatiearts verbonden aan het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch. Na zijn pensionering is Bas zich gaan verdiepen in de Zuiderwaterlinie en met name in de stad Den Bosch en omgeving. Begin 2020 was Bas mederedacteur van het boek ‘Vier eeuwen militaire inundaties rond ’s-Hertogenbosch’ en in 2023 verscheen zijn boek ‘Zuider-frontier-waterlinie in actie’.
Het begrip ‘het terrein bepaalt de manoeuvre’ staat volgens Bas centraal bij het denken en handelen van militairen. Aangezien ’s-Hertogenbosch en Lith door het terrein met elkaar zijn verbonden, is het belangrijk om allerlei aspecten van dit terrein goed te kennen. Dit is zeker van toepassing als beide plaatsen onderdeel zijn van eenzelfde stelling; hoe dat zit, zal worden uitgelegd.
Tijdens de presentatie stond Bas uitgebreid stil bij de verschillende kenmerken van het terrein zoals waterwegen, dijken, wegen en polders en de betekenis daarvan voor de militaire activiteiten door de geschiedenis heen. Daarbij werd ook gekeken hoe de verdediging tegen het water en de verdediging met het water eruitzagen. Het werd daarbij duidelijk dat het hanteren van wateroverlast enerzijds en watertekort anderzijds niet alleen een probleem van vandaag de dag is.
Bas Bevaart besprak uitvoerig Menno van Coehoorn (militair en vestingbouwkundige) en de ontwikkeling van de Zuiderfrontier / Zuiderwaterlinie en daarbij kwam de positie van Lith en de betekenis van de Beerse Maas nadrukkelijk aan de orde.
Bas Bevaart bouwde zijn presentatie op aan de hand van de verschillende militaire conflicten die door de eeuwen heen hebben plaatsgevonden. Vanaf de conflicten met de ‘Geldersen’ richtte hij zich op de Tachtigjarige oorlog tussen 1568-1648, het Rampjaar 1672, de Oostenrijkse Successieoorlog tussen 1740-1748, de Franse tijd (1794 en 1795 in het bijzonder) en de periode aansluitend op de Belgische Opstand 1830-1839. Daarna sloot hij af met de gevolgen van de Vestingwet in 1874. Daarin werden indrukwekkende plannen bedacht voor verdedigingswerken langs de Maasdijk in samenhang met de inrichting van de centrale verdedigings- / aanval werken tussen Noord-Brabant en Holland.